ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC ...

 

 

 

 

ISSN (Online) 2812-9636

INSTITUCIJA:
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC

GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK:
Dr Jasmina Nikolić, direktorka Istorijskog arhiva Požarevac

AUTOR I UREDNIK PORTALA:
Dr Jasmina Nikolić

TEHNIČKI UREDNIK:
Aleksandra Bogdanović

 

AUTORI:
Dr Jasmina Nikolić
Dr Dragana Miloradović
Nataša Milošević Dulić
MIrjana Stepanović

POČETAK
1.10.2021.

STATUS:
U toku
___________________________

KONTAKT PODACI:
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC
DR VOJE DULIĆA 10
12000 POŽAREVAC
REPUBLIKA SRBIJA
www.arhivpozarevac.org.rs
info@arhivpozarevac.org.rs
+381.12.523.082

 

ARHIVALIJA MESECA – MAJ 2023.

 

  

SUDBINSKI DATUM DINASTIJE OBRENOVIĆ...

Dva tragična događaja vezana za dinastiju Obrenović dogodila su se upravo 29. maja: atentat na kneza Mihaila 29. maja 1868 - pre 155 godina, i ubistvo kralja Aleksandra i Drage Mašin 29. maja 1903 - pre 120 godina.

Prvi politički atentat u Srbiji je ubistvo jednog od najznačajnijih i najprosvećenijih novovekovnih srpskih vladara. Vešt diplomata, obrazovan, težio je oslobođenju Srbije od turskog sizerenstva i neumorno radio na modernizaciji i evropeizaciji Kneževine. Pregalački rad, sposobnosti i apsolutistička vladavina donele su Mihailu brojne neprijatelje, i u Srbiji i u inostranstvu.

Nedeljna popodnevna šetnja kočijama u Košutnjaku pre 155 godina, završila se hicima kojima su ubijeni knez Mihailo i Anka Konstantinović, Mihailova sestra od strica, dok su ranjeni Svetozar Garašanin, knežev ađutant, i Katarina Konstantinović, kneževa sestričina.
U zvaničnoj verziji atentatori su bili braća Radovanovići, a neposredni pomagači Lazar Marić, bivši predsednik beogradskog Okružnog suda, i Stanoje Rogić, bivši trgovac. Zaverenici su saslušani i streljani, ali pozadina ubistva nikad nije rasvetljena.
Ubistvom kneza Mihaila ugasio se vladalački ogranak iz porodice kneza Miloša Obrenovića i smatralo se da nema naslednika. Drugačije je rasuđivao ministar vojni, Milivoje Petrović Blaznavac. Dan posle ubistva vladara izdao je naredbu vojsci o priznanju Milana Obrenovića za kneza. Velika narodna skupština u Topčideru, pod pritiskom vojske i njenog ministra nije birala kneza, već je utvrdila da je Milan Obrenović jedini zakoniti naslednik srpskog prestola.
(prema: R. Ljušić, Istorija srpske državnosti, knjiga II - Srbija i Crna Gora, novovekovne srpske države, Novi Sad, 2001, str. 132-140.)

Kao arhivaliju meseca maja objavljujemo Naredbu za svu Srbsku vojsku kojom se „Junacima" - srpskoj vojsci, obraća ministar vojni „polkovnik" Milivoje Petrović Blaznavac, i promoviše Milana Obrenovića II kao naslednika Mihailovog i loze Obrenovića, 30. maja 1868. godine.

Nesrećni potonji događaji dovešće do tragične sudbine kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage, koji će takođe od zavereničke ruke, bez potpuno rasvetljene političke pozadine, u Majskom prevratu pre 120 godina - 29. maja 1903. godine - zatvoriti poglavlje o dinastiji Obrenović.

Fotografija: Naredba za svu Srbsku vojsku, kojom se „Junacima" - srpskoj vojsci, obraća ministar vojni „polkovnik" Milivoje Petrović Blaznavac, povodom ubistva kneza Mihaila i promoviše Milana Obrenovića II kao naslednika kneževog i loze Obrenovića, 30. maja 1868. godine.
Istorijski arhiv Požarevac, Zbirka Varia, 191.

Odabrala: dr Dragana Miloradović, arhivski savetnik